Matbaacılık Mesleği Hakkında

Matbaacılık Mesleği Nedir?

Matbaacılık mesleği ülkemizde tam olarak tanınmamaktadır. Bir çok kişi matbaacılık mesleğinin tarihi filimlerde gösterildiği gibi veya tarih kitaplarında Gutenberg ve İbrahim Müteferrika’dan bahsedilirken kurşun harfler kullanılarak icra edilen bir meslek olduğunu düşünmektedirler. Teknolojinin gelişmesi matbaacılık mesleğini de etkilemiş ve üretimde kullanılan makineler bilgisayar kontrollü hale gelmiştir. Geçmiş yıllarda üniversitelerin matbaacılık bölümlerini çoğunlukla erkek öğrenciler tercih ederken bugün sınıfların neredeyse yarısı bayan öğrencilerden oluşmaktadır.

Günlük hayatımıza dikkatlice baktığımızda yaşamımızın her aşamasında basılı ürünlerle karşılaştığımızı görürüz. Haberleri almak için okuduğumuz dergiler, gazeteler, plastik poşetler ve diş macunu tüpleri üzerindeki baskılar, romanlar, broşür ve kataloglar, karton ambalajlar, meşrubat ve konserve kutularının üzerindeki baskılar, cips poşetleri, her nevi ambalajın üzerine yapıştırılmış olan etiketler, kartvizitler, takvimler ve burada saymadığımız bir çok ürün hep matbaalarda üretilmektedir.

Son yıllarda ülkemizdeki matbaaların ve ambalaj üreticilerinin sayısının hızla artmasından ve özellikle ambalaj üreticilerinin ihracata yönelmelerinden dolayı eğitimli eleman sıkıntısı çekilmektedir. Bu nedenle üniversitelerin matbaacılık ve iki yıllık Tasarım Basım Yayımcılık bölümü mezunları daha okullarını bitirmeden iş sahibi olma imkanını yakalamaktadırlar.

Matbaa Eğitimi Bölümü’nün temel amacı Meslek Liseler’inin Matbaacılık Bölüm’lerine teknik öğretmen yetiştirmektir. Bölümümüzden mezun olan öğrenciler Teknik Öğretmen olarak mezun olurlar. Fakat çok uzun bir süredir Meslek Liselerinde Matbaa Teknik Öğretmeni ihtiyacı çok az olduğundan mezunlarımızın çok büyük bir kısmı özel sektördeki matbaalarda görev yapmaktadırlar.

  
Matbaalarda üretilen çeşitli ürünler

Sektör kurduğu vakıflar ve derneklerle bir araya gelmekte ve daha profesyonel bir yapıya kavuşmaktadır. Basım Sanayii Eğitim Vakfı (BASEV), Ambalaj Sanayicileri Derneği (ASD), Kağıt Karton Ambalaj Sanayicileri Derneği (KASAD), Fleksıbıl Ambalaj Sanayicileri Derneği (FASD), Etiket Sanayicileri Derneği (ESD), Oluklu Mukavva Ambalaj Üreticileri Derneği (OMÜD) ve Teneke Ambalaj Sanayicileri ve İş adamları Derneği (TASİAD) sektörün daha organize olarak hareket etmesini sağlayan sivil toplum örgütleridir. Bu dernek ve vakıflar meslek ile ilgili liselere ve üniversitelerin ilgili bölümlerine destek olmakta ve öğrencilere burs imkanı sağlamaktadırlar.

Türkiye’deki matbaacılık sektörü teknoloji olarak dünya ile aynı seviyededir. Son yıllarda yüksek teknolojiye sahip çok sayıda makine ülkemize ithal edilmiştir.

Bir matbaanın üretim bölümleri temel olarak baskı öncesi, baskı ve baskı sonrası olarak tanımlanabilir. Bu bölümleri üretim planlama, kalite kontrol, satış – pazarlama gibi bölümler destekler.

Baskı öncesi
Reklam ajansından dijital ortamda gelen tasarımların baskıya hazırlandığı bölümdür. Bu bölümde genellikle Macintosh bilgisayalar tercih edilmektedir. Reklam ajanslarında Adobe PhotoShop, Illustrator, Indesign, Quark Xpress, Corel Draw gibi programlarda hazırlanmış tasarımlar matbaaların baskı öncesi bölümlerinde yine aynı programlar kullanılarak açılır, üretime uygun hale getirilir ve renk düzeltmeleri yapılır. Daha sonra matbaanın teknolojisine göre manuel veya dijital olarak montaj işlemi gerçekleştirilir. Bundan sonra kalıp hazırlamak için iki yöntem kullanılır. Manuel yöntemde film çıkışlar alındıktan sonra yapılan montajlar kullanılarak veya dijital olarak hazırlanmış montajlardan direkt olarak kalıplar hazırlanır. Baskı kalıplarının hazırlanması işleminden sonra baskıya geçilir.


Baskı hazırlık bölümü

Sektörde en yaygın kullanılan baskı sistemi ofset baskı olduğu için bu baskı sistemine yönelik tasarım hazırlayan elemanların sayısı oldukça fazladır. Son yıllarda fleksıbıl ambalaj ve etiket üretimi hızla artmış ve bu ürünlerin baskısında kullanılan flekso, tifdruk ve tipo (letterpress) baskı sistemine uygun tasarım hazırlayabilen elemanlara oldukça fazla ihtiyaç bulunmaktadır.

Baskı
Baskı kalıpları hazırlandıktan sonra sıra baskı işlemine gelir. Matbaacılıkta kullanılan baskı yöntemleri genel anlamda ofset, tipo, flekso, tifdruk ve serigrafidir. Yakın geçmişte dijital baskı yöntemi de bu baskı sistemlerine eklenmiştir. Baskı işleminde üretilecek ürünün özelliğine uygun baskı altı malzemesi olarak adlandırılan kağıt, karton veya film malzemeler üzerine baskılar yapılır. Baskı işleminde kullanılan makinelerin değeri baskı yöntemine ve makinenin özelliğine göre 200.000 Euro ile 10.000.000 Euro arasında değişmektedir.


Ofset Baskı Makinesi

Matbaalar bu kadar değerli makinelerin çalıştırılması için eğitimli elemanlar istihdam etmek istemektedirler. Bilgisayar kontrollu olan bu makinelerdeki eğitimli eleman ihtiyacı matbaacılık eğitimi veren bölümlerin mezunları için iyi bir iş olanağı oluşturmaktadır. Matbaacılık mesleğinde üretim bölümlerinde yönetici olabilmenin yolu öncelikle bu bölümlerde çalışmaktan geçmektedir. Matbaacılık mesleğinde malzemeyi, makineyi ve operatör psikolojisini bilmek ve üretimde tecrübe sahibi olmak yönetici olabilmenin en temel anahtarıdır.

Baskı Sonrası
Ürünler hangi baskı yöntemiyle basılırsa basılsın, yapılan baskıların hepsi ürünün özelliğine göre baskı sonrası işlemlere tabii tutulur. Örneğin kitapların içi ve kapakları basıldıktan sonra ciltleme işlemlerinden geçtikten sonra kitap haline gelir. Bu işlemler kırma katlama, harman ve kapak geçirmedir. Bir karton ambalaj baskısından sonra şekilli kesim, ayıklama ve yapıştırma işlemlerinden sonra karton kutu kullanılabilir hale gelebilir.

Mezunlarımız Hangi İşlerde Çalışırlar?

Matbaacılık mesleği özveri isteyen bir meslektir. Matbaalara gelen işlerin neredeyse tamamı acil olarak yapılması istenir, bu nedenle standart mesai saatlerinin biraz dışında çalışma gerektirir. Mesleğinde iyi olmak isteyen herkesin öncelikle işe üretimden başlaması gerekir. Üretimi iyi bilmeyen kimse daha yüksek kademelerde başarılı olamaz. Matbaaların büyük bir kısmı Istanbul’un Avrupa yakasında Levent, Topkapı, İkitelli civarındadır. Çok az sayıda matbaa Istanbul’un Anadolu yakasında bulunmaktadır. Türkiye genelinde Istanbul’dan sonra Ankara ve İzmir en çok matbaa işletmesinin bulunduğu illerimizdir.

Mezunlarımız üretimde baskı hazırlık, baskı ve baskı sonrası bölümlerde operatör olarak veya üretim birimlerinde şef veya vardiya amiri olarak çalışabilmektedirler. Matbaadaki üretimi destekleyen üretim planlama, kalite kontrol, satış – pazarlama gibi bölümlerde çalışacakların genelde kısa bir süre de olsa üretim tecrübesinin olması faydalı olmaktadır. Bu bölümler son yıllarda sayıları artan ve daha fazla müşteriye daha kaliteli ve zamanında hizmet vermek isteyen matbaa işletmelerinde bulunmaktadır. Matbaalarda açılmış olan bu yeni bölümler üniversitelerin matbaacılık eğitimi veren bölüm mezunları için üretimde çalışma imkanlarının yanında yeni bir iş sahası olmuştur. Ayrıca mezunlarımız matbaa sarf malzemesi ve makinesi satan firmalarda da satış elemanı olarak çalışmaktadırlar. Matbaacılık mesleğinde orta ve üst düzey yönetici olmanın en önemli şartı yönetici özelliklerinin yanında üretim tecrübesinin olmasıdır.

Matbaa üretiminde kullanılan makine, malzeme ve teknolojinin büyük bölümü yurt dışından ithal edilmektedir. Bu nedenle mesleğinde iyi olmak, gelişen son teknolojiyi yakından takip ederek aranan eleman olabilmek için bu mesleği seçecek kişilerin yabancı dil bilmeleri çok önemlidir, sektörün yabancı dil bilen eğitimli insan gücüne ihtiyacı çok fazladır.

Mezunlarımızın Çalıştığı Bazı Firmalar

Akademi Ofset

Bilnet Matbaası

Dereli Grafik

Dizayn Etiket

Doğan Baskı Merkezi

Doğan Ofset

Dyo Ink

Ekol Ofset

Elif Plastik

Heidelberg

Korozo Ambalaj

Print Center

Sinangin Ambalaj

Sümer Plastik

Umur Basım ve Kırtasiye A.Ş.


Bu sayfa Matbaa Eğitimi Bölümü tarafından en son 09.05.2014 11:39:59 tarihinde güncellenmiştir.

HIZLI ERİŞİM